قصه باف: اگرچه تک فرزندی در همه جوامع با پیامدهای منفی روبه‌رو بوده و جوامع را به سمت پیری جمعیت پیش برده است اما در حال حاضر بسیاری از والدین جوان ایرانی به دلایل مختلف شخصی و اجتماعی و مشکلاتی که در بالا به آن اشاره شد، تک فرزندی را پذیرفته‌اند و هرگز به داشتن چند فرزند فکر نمی‌کنند و با علم به پیامدهای تک فرزندی، همچنان بر عقاید خود مصر هستند.

وابستگی شدید بین والدین و تک فرزندها

خانواده‌هایی که دارای یک فرزند هستند، بیشتر درگیر رفع مشکلات همان فرزند هستند و در اصل یک وابستگی بسیار شدیدی بین والدین و فرزند به وجود می‌آید.

به عقیده روان‌شناسان معمولاً تک‌فرزندها به دلیل نوع تربیت و توجه زیادی که به آنها شده است انتظار بالایی از جامعه دارند. در حالی که جامعه چنین دیدگاهی به آنها ندارد و منفعت جمع را در نظر می‌گیرد و تک فرزندها به دلیل رشد ناکافی که داشتند دچار این سوء برداشت‌ها و توجه و انتظار بالا از جامعه هستند.

به طور کلی محرک‌های محیطی و عواملی که بیش از اندازه در محیط اطراف کودک وجود داشته باشد تمرکز او را کاهش می‌دهد. هنگامی که کودک یا نوجوان متوجه این عوامل می‌شود به طور یقین این اتفاق به معنای ابزار رشد او نیست و او به رشد فکری لازم نمی‌رسد.

هنگامی که فرزندان در کنار همسالان قرار می‌گیرند یاد می‌گیرند که باید برای کسب موفقیت تلاش زیادی بکنند و خانواده با درک فرزندان و خلق فرصت‌ها و قرار دادن آنها در موقعیت‌ها و فعالیت‌های اجتماعی می‌تواند وجود این مهارت را در فرزند خود تقویت کنند.

کودکان در دوران رشد اجتماعی با سه گروه باید ارتباط برقرار ‌کنند

1-رابطه کودک باید با بزرگ‌تر از خود به عنوان حمایت گر. این رابطه در رستای آموزش احترام است.

2-رابطه با افراد کوچک‌تر از خود به عنوان تعامل و آموزش مروت و ارتباط با فرد ضعیف‌تر

3-رابطه با اشخاص هم ردیف و هم گروه خود برای فراگیری گرفتن حق و حقوق و آموختن برابری، عدالت و انصاف.

یکی از مضرات تک فرزندی این است که آنها از مراودات گروه همسالان و فراگیری دادن و گرفتن حق و حقوق محروم می‌شوند. کودکان و نوجوانانی که در کنار خواهر یا برادر خود با تفاوت سنی چهار یا پنج سال زندگی می‌کنند به طور یقین می‌آموزند که موفقیت در کنار تلاش به دست می‌آید و در گروه همسالان آن را کسب می‌کنند.

اگر والدین هر کدام از این ارتباط‌ها را قطع کنند و تنها خودشان نقش همه افراد را در زندگی فرزند پر کنند به نوعی باعث ایجاد اختلال شده و فرزند را از تربیت واقعی خود دور می‌کنند. خانواده‌های تک فرزند بیشتر درگیر رفع مشکلات همان فرزند هستند وتک فرزند تا دوران کهولت والدین درگیر همه مشکلات و خلأهای پدر و مادر است.

درگیر شدن بیش از اندازه تک فرزند با مسائل زندگی والدین باعث می‌شود که برخی از دوران‌های کودکی و نوجوانی حذف شود و در ظاهر قضیه مشاهده می‌شود که تک فرزند شیطنت نمی‌کند و آرام و مؤدب است و درگیر مسائل و مشکلات والدین می‌شود و برخی از مراحل رشد او از بین می‌رود. در خانواده های چند فرزندی مسائل خانواده تقسیم شده و فرزندان با مشارکت همدیگر آن را حل می‌کنند.

مشکلات روحی و روانی تک فرزندها:

خصلت خودشیفتگی

تک فرزندان در اثر توجه بیش از اندازه، گاه خودشیفته، پرمدعا و پرتوقع می‌شوند و به اصطلاح عامیانه احساس می‌کنند، تافته جدا بافته‌اند.

عدم تحمل شنیدن کلمه "نه"

این کودکان با ورود به جامعه نیز دچار مشکلات فراوان هستند زیرا قدرت تحمل آنها بسیار پایین است و تحمل شکست یا شنیدن کلمه “نه” را ندارند و با کوچکترین شکست یا مخالفتی دچار سرخوردگی می‌‌شوند.

تنهایی با مرگ والدین

این کودکان زمانی که والدین خود را از دست بدهند، تنها می‌شوند و همین امر آسیب‌های روانی بسیاری برای آنها به همراه دارد. در صورتی که خانواده های چند فرزندی، با فوت والدین شان، در کنار هم بوده و از حمایت عاطفی برخوردار هستند
.
هوش هیجانی پایین

کودک تنها، انعطاف ‌پذیری و تاب ‌آوری و هوش هیجانی کمتری دارد به گونه ‌ای که تحمل کمتر و حساسیت بیشتری نسبت به رفتار دیگران دارد و انتظار رفتار خلاف خواسته خود را ندارد. این کودکان به دلیل مراقبت بیش از حد پدر و مادر، مدام زیر ذره ‌بین هستند و آزادیشان محدود است و به دلیل کمتر ارتباط داشتن با کودکان، رفتار بزرگسالانه‌ای از خود نشان می‌دهند.

ضرورت آموزش والدین تک فرزند

حضور پدر و مادر تربیت یافته برای تربیت صحیح فرزندان ضروری است و والد بودن به معنای قدرت راهنمایی داشتن برای فرزند است. والدین آموزش دیده می‌توانند به فرزند خود تفهیم کنند که از بین خواسته‌های او جذاب‌ترین و لازم‌ترین آنها را انتخاب می‌کنند تا به آنها برسد.

این روند باعث رشد ارزش‌های اخلاقی در تک فرزند شده و با این اتفاق تک فرزند از تأمین خواسته‌ها لذت کافی را می‌برد و والدین در این صورت می‌توانند منابع مالی خانواده را همراه با تربیت صحیح فرزند مدیریت کنند.

اگرچه تک فرزندی در همه جوامع با پیامدهای منفی روبه‌رو بوده و جوامع را به سمت پیری جمعیت پیش برده است اما در حال حاضر بسیاری از والدین جوان ایرانی به دلایل مختلف شخصی و اجتماعی و مشکلاتی که در بالا به آن اشاره شد، تک فرزندی را پذیرفته‌اند و هرگز به داشتن چند فرزند فکر نمی‌کنند و با علم به پیامدهای تک فرزندی، همچنان بر عقاید خود مصر هستند.